Taşımacılık dalı, global resesyon nedeniyle düşüş eğiliminde olan navlun fiyatlarındaki gerilemenin önümüzdeki devirde de devam edeceğini varsayım ediyor. Milletlerarası Nakliyecilik ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) İdare Konseyi Lider Yardımcısı Barış Dillioğlu, 2021 yılında tepe yapan navlun fiyatlarında 2022 yılının başından itibaren kademeli bir düşüş gözlemlendiğini söyledi.
Eylül 2022 prestijiyle Çin-Batı Amerika navlunlarının 4 bin 300 dolar düzeyinde seyrettiğini ve bunun bu 2022 Ocak ayından beri yüzde 72’lik bir düşüş anlamına geldiğini anlatan Dillioğlu, Asya -Avrupa navlun fiyatlarının da yüzde 40 düşerek 7 bin 800 dolar seviyesine geldiğini bildirdi. Derneğin Başkan Yardımcılarından Bilgehan Engin de Şangay konteyner navlun endeksinin, Nisan 2021’den bu yana birinci defa 3 bin puanın altına düştüğüne işaret ederek, “Bu nedenle ekim ayında birçok konteyner operatörü Çin’den batı sahillerine daha az kapasite ile hizmet verdi. Ekonomik belirsizlik, 2022’nin geri kalanı için hacim beklentilerini azaltmaya başladı” dedi.
Uzmanlar, pandemi periyodunda yaşanan darboğazlardan sonra, 2023 ve 2024 üzere erken bir tarihte deniz yolu ile nakliyecilikte çok büyük bir arz fazlası bekliyor. Rusya-Ukrayna savaşı ve güç krizinin tetiklediği yüksek enflasyonun yol açtığı potansiyel bir global resesyon yerinin navlun fiyatlarını aşağı çektiği belirtiliyor. Tüketim eserlerine Kovid-19 sonrası talep artışının yavaşlaması, yüksek güç maliyetleri, perakendeciler ve üreticilerin de mallarını olağandan daha erken tedarik etmesi bu düşüşe katkıda bulunuyor.
Salgın sürecinde karantina, limanların kapatılması üzere münasebetlerle yaşanan yığılmalar nedeniyle navlun fiyatlarının Asya-Amerika ve Asya-Avrupa rotalarında 20 bin dolarları bulduğuna dikkati çeken UTİKAD Lider Yardımcısı Dillioğlu, şunları kaydetti: “Bu durumun 2 sonucu oldu. Walmart gibi bazı dev firmalar tedarik zincirlerini güvence altına almak amacıyla kendi lojistik ağlarını kurdular ve bu lojistik ağları işletmeye devam ediyor. Bir diğer sonuç ise armatörlerin yeni gemi edinme yarışına girmesi oldu. Üretilen ve üretilmekte olan birçok taşıma gemisi arz-talep dengesini değiştiriyor ve değiştirmeye devam edecek.”
Enflasyon ve sakinlik
Dillioğlu, dünyada önemli bir ekonomik krizin yaşandığını söz ederek, en büyük pazarlar olan Kuzey Amerika ve Avrupa’nın önemli enflasyon ve ekonomik sakinlikle boğuştuklarının altını çizdi. Dillioğlu, şu sözleri kullandı:
“Rusya savaşı ve enerji krizi özellikle Avrupa halklarını tedirgin ederek harcamaların kısılmasına neden oluyor. Uzun yıllardır büyüme ve artan ekonomik değerlere alışkın olan dünya ekonomisi durgunluk ve küçülme gibi kavramlar ile tanışıyor, henüz tanışmayanlar da gelen fırtınayı hissediyor. Global ekonomik durum, siyasi krizler, savaşlar ve kısıtlamalar geleceğin öngörülmesini zorlaştırsa da navlun fiyatlarının kısa-orta vadede artması beklenmiyor.”
Navlun endeksinde sert düşüş
Derneğin Lider Yardımcılarından Bilgehan Engin de spot navlun fiyatlarındaki düşüşün ana nedeninin zayıf kargo talebi olduğunu bildirerek, şu değerlendirmede bulundu:
“2021’deki geçici toparlanmayı, riskler gerçekleşmeye başladıkça, 2022’de giderek daha da karamsar gelişmeler izledi. Global üretim, Çin ve Rusya’daki gerilemeler nedeniyle bu yılın ikinci çeyreğinde daralırken, ABD tüketici harcamaları beklentilerin altında kaldı. Pandemi tarafından zati zayıflamış bir dünya iktisadını birkaç şok vurdu. Enflasyon, bilhassa Amerika Birleşik Devletleri ve büyük Avrupa ekonomilerinde daha sıkı finansal şartları tetikliyor. Mal talebi, global büyüme ve ticarette kıymetli bir yavaşlamaya yol açacak formda olağanlaşıyor. Çinli üreticiler, pandemi şoklarından güçlü bir toparlanmanın akabinde gelişmiş ekonomilerde tüketim mallarına olan talebin azaldığını görmeye başladı. Tüccarlar, bilhassa gelişmiş ekonomilerde düşen taleple boğuşmak zorunda kalabilirler. Düşen perakende talebi, okyanus spot navlun oranlarını aşağı çekti ve düşürmeye de devam ediyor. ABD dağıtım sistemi stoklarla dolu. Alışveriş alışkanlıkları pandemi öncesi normlara döndükçe, enflasyon satın alma gücünü düşürdükçe ve konut satışları durdukça tüketim mallarına olan talep de düşüyor. Benzeri eğilim Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya’nın birtakım bölgelerinde de görülüyor.”
Yeni oyuncular pazarda
Dernek Yönetim Kurulu Üyesi ve Denizyolu Çalışma Grubu Başkanı Cihan Özkal da, “Yüksek yakıt masraflarının devam etmesi Kovid-19 öncesi düzeylere dönüşü engellediğini de görmekteyiz. Ayrıyeten karbon emisyonunu azaltacak yeni kuşak deniz yolu konteyner gemi yatırımı maliyetlerinin de yüksek düzeylerde oluşmasına neden olduğunu değerlendiriyoruz” diye konuştu.
Asya’dan Avrupa’ya gönderilen bir konteynerin maliyeti % 60 geriledi
● Navlun piyasasındaki nakliyecilik fiyatlarının göstergesi olarak bilinen ve global iktisadın öncü göstergelerinden olan Baltık Kuru Yük Endeksi (Baltic Dry Index-BDI), yılbaşında 2 bin 200 puan düzeylerinde bulunurken, 24 Kasım prestijiyle bin 242 puan düzeyinde seyretti.
● Global ticaretin 12 kıymetli deniz yolu şeridindeki konteyner navlun oranlarını ölçen Freightos Baltık Global Konteyner Endeksi’nin kıymeti ise (40 inç HC konteyner maliyeti) bu yılın başında 9 bin 293 dolar düzeyindeyken, 24 Kasım prestijiyle 3 bin doların altına indi.
● Endekse nazaran, Çin’den ABD’nin batı kıyıları bölgesine konteyner maliyeti, Ocak 2022’ye göre yüzde 75’ten fazla düşerek 2 bin 100 doların altına indi. Asya’dan Avrupa’ya gönderilen bir konteynerin maliyeti de yüzde 60’tan fazla gerileyerek 4 bin 300 dolar düzeyine indi
● Drewry tarafından hazırlanan Dünya Konteyner Endeksi de 39 haftadır arka arda düşüşünü sürdürüyor.
Endeks bu hafta yüzde 7 düşerken, 24 Kasım’da 40’lık konteynerin spot navlun fiyatlaması 2 bin 404 dolar olarak belirlendi.
● Bu sayı Eylül 2021’de görülen 10 bin 377 dolar tepe düzeyinin yaklaşık yüzde 77 ve 5 yıllık ortalama olan 3 bin 768 doların yüzde 36 altında kaldı. Yılbaşından bu yana ise ortalama fiyatlama 6 bin 826 dolar oldu.
● 2023 ve 2024 üzere erken bir tarihte deniz yolu ile nakliyatta çok büyük bir arz fazlası bekleniyor.
● Global olarak tüm malların yüzde 90’ından fazlası gemi ile taşınıyor ve bu nedenle konteyner nakliyeciliği dünya ticaretinin can damarı olarak görülüyor.
